De Doelstelling
Chemievrij Imkeren, een pad naar…
Ja! Het is mogelijk! Verschillende imkers hebben gezonde bijenvolkeren zonder dat ze chemische middelen moeten gebruiken om te bestrijden tegen ziekten en belagers.
Het VBI wenst op wetenschappelijk manier de imkers te ondersteunen om op middellange termijn te komen tot het imkeren zonder chemische toevoegingen.
We selecteerden 4 peilers waarop we willen werken en informeren, 4 domeinen die het meest effectief zijn om de overstap naar chemievrij imkeren te maken.
- Voedsel
- Genetica
- Behuizing
- Bedrijfsmethoden
1. Voedsel
Bijensterfte is multifactorieel: virussen en pathogenen, al dan niet overgedragen door de varroamijt, vervuiling, veranderingen in ons klimaat, een verschralende bijenweide… En het is op dat laatste dat we willen focussen. Het spreekt voor zich dat bijen die uitzonderlijk goede voeding tot zich kunnen nemen onder de vorm van een overvloed aan een variatie van stuifmeel en nectar beter gewapend zijn dan bijenvolken die te weinig hebben. Hoe kan jij hier iets aan doen?
Is er genoeg voedsel voor mijn bijenvolken?
In sommige gemeenten staan gewoon teveel bijenkasten. Het aanwezige voedsel is ontoereikend om het grote aantal volkeren te voorzien van een onophoudelijke stroom van vers stuifmeel met veel variatie. Maar wat is nu eigenlijk te weinig of teveel?
In dit artikel leggen we uit hoe je kan berekenen en vaststellen of er misschien wat minder volken moeten zijn, of er misschien een bijenbos of 5 moet aangeplant worden. Lees hier verder.
Genoeg voedsel? Hoe herkennen?
Laten we duidelijk zijn, de maanden in de aanloop naar de winter zijn het belangrijkste. In augustus en september worden de winterbijen gevoederd en geboren die het bijenvolk door de winter gaan loodsen. Maar hoe weet je nu in deze cruciale maanden of er genoeg eten in de vorm van stuifmeel (eiwitten) binnenkomt? Hebben deze bijen een stevig vetlichaam? In dit artikel leggen we uit welke symptomen er zijn om een ondervoed volk te herkennen. Lees het artikel hier verder.
Eiwitten voederen aan de bijen
Stel dat je tot de conclusie bent gekomen dat je bijenvolken extra voeding nodig hebben, wat zijn dan de verschillende opties. Gaande van preparaten die je gewoon kan aankopen, tot krachtige mengsels die je zelf kan maken. Sommige stuifmeelsurrogaten raden we zelfs af, alsook het aankopen van stuifmeel uit Azië waar weinig controle is over de aanwezige ziektekiemen. We zetten er een paar op een rijtje. Lees het artikel hier.
Drachtplanten: Onze TOP 10 !
Het drachtgebied, de omgeving waar onze bijen hun voedsel zoeken, is een heel belangrijk gegeven. Veel planten zijn geschikt als drachtplant voor bijen en hommels, andere minder. En er zijn tal van initiatieven geweest die al heel wat werk hebben verricht om inventarissen te maken van geschikte drachtplanten. In het artikel geven we een lange lijst van websites waar je lange lijstjes met geweldige informatie kan vinden over planten en bloemen.
Maar zoveel keuze geeft ook zoveel keuzestress! Daarom geven we ook meteen onze top 10 van bomen mee, die absoluut op iedereen zijn of haar lijstje zou moeten staan. Spoiler Alert: het lijstje begint met de Boswilg en eindigt met de Zilverlinde. Lees het artikel hier verder.
2. Genetica
We hebben goed nieuws en slecht nieuws… Eerst het slechte nieuws: De meeste imkers in Vlaanderen houden bijen die eigenlijk genetisch gezien niet sterk genoeg zijn om zonder chemische bestrijdingsmiddelen te overleven. Bam, dat komt binnen…
Maar er is ook goed nieuws! Onder de bijenvolken in Vlaanderen is dan weer wel het genetisch materiaal aanwezig om op termijn zonder chemie te imkeren. We moeten dus niet ergens in het buitenland op zoek gaan naar bijen die enige mate van resistentie hebben. Oef! Is dat een meevaller, zeg! Het is dus de uitdaging voor ons allemaal als imkers net die volken te vinden en selecteren die dan weer wel mate van resistentie hebben… Hoe beginnen we daaraan?
De theorie: Wat moet je weten over genetica?
Bijengenetica is op zijn minst gezegd heel speciaal. Een koningin paart met tot wel 72 verschillende darren. De darren van jouw bijenvolken hebben dus een invloed om de uiteindelijke doelstelling om zonder chemie te imkeren, ook al doe jij helemaal niet mee met dit project.
Hoe werkt de overdracht van eigenschappen in de bijenvolken? Lees het artikel hier verder.
Ik heb Carnica, mijn buurman heeft Buckfast... Wat nu?
Ikzelf ik heb bijen die afkomstig zijn van het Carnica ras. Er is zorgvuldig geselecteerd op VSH gedrag en mijn bijenvolken kunnen in zekere mate zonder ingrepen tegen varroa overleven, ja, zelfs welig tieren! Maar mijn buurman noemt zichzelf een honingimker en hij heeft 10 bijenvolken staan met koninginnen die hij zelf als Buckfast bestempeld, zorgvuldig geselecteerd op een hoge honingopbrengst, maar met minder nadruk op tolerantie voor of resistentie tegen varroa en andere belagers.
Nu is mijn vraag: heeft het überhaupt zin dat ik afleggers van mijn volken laat bevruchten op mijn thuisstand. Wat zijn de gevolgen? Wat kan ik aan mijn buurman zeggen? Lees het artikel hier verder.
Als we alle roodharigen op 1 eiland zetten...
De titel is natuurlijk overdreven, maar het gaat om het idee. Als we alle roodharigen op een eiland plaatsen, en we gaan honderd jaar later dat eiland bezoeken, dan is de kans uiteraard groot dat er veel roodharige kinderen rondlopen op dat eiland.
Maar de vergelijking gaat wel op voor bijen. Indien we over enkele jaren bijen willen hebben die genetisch gezien resistent zijn tegen parasieten, waaronder varroa, dan moeten we het grondgebied waarin we imkeren wel vol krijgen met volken die deze eigenschappen hebben! Met deze 3 maatregelen kunnen we al een heel eind opschieten… Lees het artikel hier verder.
3. Behuizing
Wanneer we willen dat de bijen meer tijd en energie steken in hygiëne, poetsgedrag, broedverzorging,… dan moeten ze ergens anders tijd kunnen winnen. En dan komen we bij de behuizing. Laat ons eerlijk zijn, de bijenkasten die we als imker gebruiken zijn vooral handig voor de imker, maar het is zeer de vraag of de bijen onze bijenkasten als hun eerste keuze zouden opgeven. De vraag is dus: welke eigenschappen zou een bijenbehuizing moeten hebben zodat de bijen een hogere overlevingskans hebben, dan de gewone bijenkast die we kennen?
Isolatie
De bijen spenderen heel veel energie (lees, honing) aan het op peil houden van dezelfde temperatuur, zowel opwarmen als het buiten kouder is, als afkoelen als we hete dagen hebben. Als het broed moet afgekoeld worden, dan verdampen ze water dat ze van buitenaf naar binnen brengen. Maar heb je je al eens afgevraagd hoeveel energie daarvoor nodig is. Zet maar eens een ketel op met water en kijk hoeveel energie nodig is om die waterdamp te creëren!
Isolatie van onze bijenkasten is cruciaal omwille van de volgende 5 redenen: Lees het artikel hier verder.
De Top 10 van de bijenkasten
Wat is dan de top 5 van de bijenkasten, maar deze keer niet uit perspectief van de imker, want dan komen we weer in de oeverloze discussie tussen imkers over de voor- en nadelen van bijenkasten in kunststof of hout,… En dat is hier niet het topic.Als de gezondheid van de bij het belangrijkste criterium zou zijn, dan is dit onze top 5:1. een uitgeholde boom2. The Lockdown Pallet Hive’ – van Jonathan Powell3. de Optimal bijenkast4. de Warre kast5. de korf6. Lees het artikel hier verder.
4. Bedrijfsmethoden
Je bedrijfsmethode heeft een grote impact op de gezondheid van je bijenvolken. Verschillende imkers hebben hun methode aangepast en imkeren al jaren zonder toediening van chemische middelen aan hun bijenvolken en hebben statistisch gezien lagere bijensterfte dan imkers die wel behandelen.
We geven hierbij een overzicht van de methoden die wel en niet blijken te werken.
The Silver Bullet: de broedloze periode
We kennen allemaal het proces van het zwermen. Dit heeft zowel bij het vertrekkende volk als bij het afgezwermde volk als gevolg dat er een langere periode van broedloosheid is, die positief blijkt te zijn voor de gezondheid van het volk.
Verschillende manieren om deze broedloosheid te incorporeren in je methode… Lees het artikel hier verder.
Het kleinere broednest
Lees het artikel hier verder.
Poedersuiker op de bijen?
Lees het artikel hier verder.
Meten is weten: de varroa check
Lees het artikel hier verder.
