Het Trojaanse paard en Fipronil

10/10/2023

Het aantal waarnemingen van Aziatische hoornaars in Vlaanderen is dit jaar weer aanzienlijk toegenomen. Dit blijkt uit een afbeelding met de status van het aantal waarnemingen van nesten en individuen in oktober 2023 die te vinden is op Vespawatch.

Deze toename baart veel imkers zorgen. Op dit moment is het gebruik van lokpotten eventueel gecombineerd met de triangulatie methode (opsporen van nest door middel van zender en ontvanger) nog steeds de meest efficiënte methode om nesten van Aziatische hoornaars op te sporen en te bestrijden.

In sociale media steekt de methode van het “Trojaanse paard” opnieuw de kop op.  De werkwijze bestaat uit het coaten van een hoornaar met insecticide.  De hoornaar zou dan terug keren naar het nest en het nest aldus vernietigen. Sommige imkers slaken een zucht van verlichting want een oplossing is in zicht.  Onterecht; de methode is bijzonder schadelijk en is bovendien strikt verboden.

De toxische lokstof dat aangeprezen wordt is Fipronil, een stof die ook commercieel verkrijgbaar is en gebruikt wordt voor vlooien- en luizenbestrijding bij honden en katten.  Laat nu net Fipronil behoren tot de meest toxische actieve stoffen voor honingbijen!

Het ene gif is het andere niet.
Keukenzout kan een vergif zijn voor mensen. Niettegenstaande dat we zout doen op de aardappelen en op het eitje dat we ‘s morgens eten. De LD50 waarde voor zout is 3000mg/kg. Wat wil zeggen dat als je 100 mensen die 70kg wegen 210gr zout laat eten, de helft van die mensen sterven. Maar als je echter geen zout meer zou opnemen ga je ook dood. Alles hangt af van de hoeveelheid en de giftigheid.

In tegenstelling tot zout wat in de natuur in grote hoeveelheden voorkomt is Fipronil bedoeld als een gifstof. Het is verre van onschuldig.  De LD50* voor Fipronil bij honingbijen is 5,9 nanogram (we lezen dus 0,000.000.005 gram!) bij contact en 4,2 nanogram bij orale opname (Wilmart et al., 2021).

We spraken over keukenzout.  Een piepklein zoutkorreltje heeft een gewicht van 0,12 milligram. Deze zoutkorrel (0,12 milligram) als Fipronil kan 24 duizend bijen doden.

Vanwege de aanwezigheid van Fipronil in Europese bijenwasstalen en de hoge toxiciteit van deze stof voor honingbijen, is een actielimiet van 0,010 mg/kg was voorgesteld ter bescherming van de gezondheid van honingbijen (Wilmart et al., 2021). Wat betreft honing is de maximale residulimiet (MRL **) voor Fipronil vastgesteld op 0,005 mg/kg ter bescherming van de consument (Advies 18-2018).

Fipronil is extreem giftig en bevat kankerverwekkende/mutagene stoffen daarom voor vele toepassingen verboden in Europa sinds 2017.
Vergeet niet dat weinig Fipronil in 2017 in Nederland aanleiding was van het vernietigen van miljoenen kippen. ***

 

Zelfs het gebruik als vlooienmiddel wordt in vraag gesteld.  Blijkt dat honden met vlooienbanden best niet meer in de natuur uitgelaten worden. Zie alarmerende berichten over Fipronil in de natuur ****.

De hoornaar met het troyaanse paard.
Gecoate hoornaars kunnen onderweg sterven aan het insecticide. De hoornaar kan eerst ook nog even een bijenvolk benaderen om eiwitten te gaan halen.  Daarvoor is ze tenslotte op rooftocht.  De bij die ontsnapt aan de aanval maar aangetast wordt heeft een nefast gevolg voor gans het bijenvolk. Kortom, de gecoate hoornaar is een gifbom voor de natuur.  Niet voor niets is dit streng verboden.

En die andere gifstoffen?
Is de chemische bestrijding van nesten met Permas D dan onschuldig?  Absoluut niet. Permas D bevat 0,75 % Permitrine (rest is vulstof) en dat is ook een gifstof, maar niet zo giftig als Fipronil. (LD50 voor warmbloedige 2gr/kg). Gezien deze stoffen de natuur minder belast wordt ze door de overheden toegestaan.

Permas-D is uiterst giftig voor het aquatisch milieu, dat laat ons de technische fiche weten.
Daarom nemen verdelgers maatregelen en is men op zoek naar alternatieve verdelgingsmethoden.